Business Analyst (BA) đóng vai trò trung gian giữa đội ngũ kỹ thuật và các bên liên quan trong doanh nghiệp, giúp chuyển hóa nhu cầu kinh doanh thành giải pháp cụ thể. Để đảm bảo dự án vận hành suôn sẻ, một BA không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ mà còn phải sở hữu những kỹ năng mềm và kỹ thuật then chốt. Trong bài viết này, hãy cùng BAC khám phá 5 kỹ năng quan trọng nhất giúp BA vượt qua thách thức trong dự án và tạo ra giá trị thực sự cho tổ chức.
Là người đứng giữa “hai thế giới” - kinh doanh và kỹ thuật - một BA phải vừa hiểu người dùng, vừa nắm được cách vận hành của hệ thống để đảm bảo sản phẩm cuối cùng giải quyết đúng nhu cầu thực tế. Tuy nhiên, để làm tốt vai trò này, một BA không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ, mà còn phải trang bị cho mình nhiều kỹ năng thiết yếu. Trong bài viết này, BAC sẽ cùng các bạn điểm qua Top 5 kỹ năng mềm và kỹ thuật quan trọng nhất mà một người làm BA cần có để thành công trong các dự án.
1. Kỹ năng giao tiếp (Communication Skills)
Có thể nói giao tiếp là “xương sống” trong mọi hoạt động của một BA. Hằng ngày, BA phải liên tục làm việc với nhiều bên liên quan: khách hàng, lập trình viên, tester, quản lý dự án… Mỗi nhóm đối tượng  đều có cách diễn đạt và góc nhìn khác nhau, nên một BA giỏi cần biết cách lắng nghe, đặt câu hỏi đúng, và trình bày vấn đề một cách rõ ràng, logic.
Một số biểu hiện của kỹ năng giao tiếp tốt ở BA:
  • Biết khi nào nên nói, khi nào nên lắng nghe.
  • Biết chuyển hóa yêu cầu “mơ hồ” của khách hàng thành đặc tả rõ ràng cho bên kỹ thuật.
  • Giao tiếp bằng văn bản chuyên nghiệp: email, tài liệu phân tích, báo cáo…
💡 Mẹo cải thiện: Tham gia các buổi thuyết trình nhóm, viết blog, học kỹ thuật "active listening".
2. Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề (Analytical & Problem-solving Skills)
Bản chất công việc của một BA là “phân tích” - và không chỉ là phân tích nghiệp vụ. Đôi khi, người làm BA cần phải đào sâu để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của một vấn đề (root cause), đánh giá các giải pháp khả thi,đề xuất hướng đi tối ưu cho cả doanh nghiệp và đội kỹ thuật.
Kỹ năng này bao gồm:
  • Khả năng bóc tách vấn đề lớn thành các phần nhỏ dễ hiểu.
  • Biết sử dụng mô hình hoá: BPMN, Fishbone, 5 Whys…
  • Đưa ra quyết định có cơ sở, dựa trên dữ liệu và logic.
💡 Mẹo cải thiện: Tập thói quen đặt câu hỏi “Tại sao?”, đọc các case study thực tế, học các công cụ như SWOT, Pareto, 5 Whys.
3. Kỹ năng mô hình hoá và viết tài liệu kỹ thuật (Documentation & Modeling Skills)
Một BA tốt không thể thiếu khả năng tạo ra tài liệu rõ ràng, logic, dễ hiểu – dù đó là đặc tả yêu cầu (SRS), tài liệu Use Case, User Story, hay sơ đồ BPMN, wireframe…
Viết tài liệu không chỉ là “ghi lại yêu cầu”, mà còn là cách để chúng ta có thể:
  • Làm rõ những gì khách hàng muốn và không muốn.
  • Truyền đạt ý tưởng với đội kỹ thuật mà không cần nói quá nhiều.
  • Đảm bảo yêu cầu không bị hiểu sai hoặc bỏ sót trong quá trình triển khai.
Các công cụ phổ biến:
  • Word/Google Docs/Confluence
  • Draw.io, Lucidchart – để vẽ sơ đồ
  • Figma/Balsamiq – thiết kế mockup giao diện
💡 Mẹo cải thiện: Tham khảo tài liệu mẫu của các dự án lớn, thực hành viết User Story, Use Case theo mẫu chuẩn.
4. Hiểu biết cơ bản về công nghệ (Technical Awareness)
Dù BA không cần lập trình, nhưng hiểu về công nghệ sẽ giúp bạn:
  • Nói chuyện hiệu quả với developer.
  • Biết được cái gì “có thể” và “không thể” làm trong phạm vi kỹ thuật.
  • Dự đoán được rủi ro khi triển khai các yêu cầu phức tạp.
Một số kiến thức cơ bản nên biết:
  • Mô hình client-server, API là gì
  • Cơ sở dữ liệu quan hệ (MySQL, PostgreSQL…)
  • Agile, Scrum và các công cụ như Jira, Git
💡 Mẹo cải thiện: Học khóa nhập môn IT trên Coursera, YouTube, hoặc đọc tài liệu kỹ thuật dành cho BA.
5. Kỹ năng thích nghi và học hỏi nhanh (Adaptability & Learning Agility)
Mỗi dự án là một môi trường hoàn toàn mới: khách hàng mới, ngành nghề mới, công nghệ mới. Một BA chuyên nghiệp cần có khả năng học nhanh, thích nghi nhanh và làm việc hiệu quả trong sự thay đổi liên tục.
Biểu hiện của kỹ năng này:
  • Nhanh chóng nắm được nghiệp vụ mới trong thời gian ngắn.
  • Biết tự đặt câu hỏi và chủ động tìm hiểu thông tin.
  • Cởi mở với phản hồi và sẵn sàng cải tiến quy trình làm việc.
💡 Mẹo cải thiện: Tập thói quen ghi chú, đọc tài liệu ngành, và chủ động trao đổi với các bên liên quan khi không hiểu rõ điều gì đó.
Trở thành một Business Analyst thành công không phải là điều quá xa vời - nếu bạn biết đầu tư đúng vào kỹ năng cần thiết. Giao tiếp tốt, phân tích sâu, tài liệu rõ ràng, có kiến thức kỹ thuật cơ bản và luôn sẵn sàng học hỏi - đó là 5 yếu tố then chốt giúp bạn tạo ra giá trị thật sự trong bất kỳ dự án nào.
Hãy bắt đầu từ việc đánh giá bản thân đang mạnh - yếu ở đâu, và từng bước phát triển những kỹ năng này qua trải nghiệm thực tế, khóa học, hoặc mentor. BA không chỉ là nghề nghiệp, mà còn là hành trình không ngừng nâng cấp bản thân!

Nguồn tham khảo:
https://businessanalystschool.com/top-10-essential-skills-every-business-analyst-should-master/

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.
 

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC