Business model canvas mô tả cách doanh nghiệp định hướng phát triển, thực hiện và cung cấp giá trị cho khách hàng của mình. Khung mô hình được cấu tạo từ chín thành tố mô tả cách một tổ chức lên kế hoạch để đáp ứng đầy đủ nhất nhu cầu của khách hàng.
Chỉ với một trang giấy và các khung mô tả, Business model canvas đã đơn giản hóa các chiến lược bán hàng dài dòng, phức tạp thành mô hình trực quan. Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng mô hình này để phân tích nghiệp vụ và tìm ra giải pháp tối ưu kinh doanh. Cùng BAC điểm qua những điểm nổi bật và lợi ích tuyệt vời của Business model canvas trong bài viết này nhé!
Tổng quát về mô hình Business model canvas
Business model canvas được cấu thành từ 9 thành cột đại diện cho 4 khía cạnh chính của một đơn vị kinh doanh (khách hàng, cơ sở vật chất, thành quả và năng lực tài chính). Chín trụ cột bao gồm:
- Đối tác chính (Key Partnerships)
- Hoạt động chính (Key Activities)
- Nguồn lực chính (Key Resources)
- Mục tiêu giá trị (Value Propositions)
- Quan hệ khách hàng (Customer Relationships)
- Các kênh truyền thông (Channels)
- Phân khúc khách hàng (Customer Segments)
- Cơ cấu chi phí (Cost Structure)
- Dòng doanh thu (Revenue Stream)
Lợi ích của Business Model Canvas
Chín thành tố được xây dựng trên khung vẽ kinh doanh thể hiện mối quan hệ giữa hoạt động, tài chính, khách hàng và sản phẩn, dịch vụ của tổ chức. Business model canvas cũng có thể hoạt động như một kế hoạch để thực hiện chiến lược.
Bên cạnh đó nó cũng có thể được sử dụng như một công cụ chẩn đoán và lập kế hoạch cho chiến lược và dự án của doanh nghiệp.
Là một công cụ chẩn đoán, các thành phần khác nhau của canvas cung cấp cái nhìn về trạng thái hiện tại của doanh nghiệp và các nguồn lực mà tổ chức hiện đang đầu tư trong các lĩnh vực khác nhau.
Là một công cụ lập kế hoạch và giám sát, Canvas có thể được sử dụng như một đề xuất và cấu trúc để hiểu các kết nối và ưu tiên giữa các nhóm và sáng kiến. Mô hình kinh doanh Canvas cho phép liên kết các chương trình và dự án với chiến lược của doanh nghiệp.
Business Model Canvas cũng có thể được sử dụng để hiển thị vị trí, thành tích của các bộ phận và nhóm làm việc khác nhau trong chiến lược tổng thể của doanh nghiệp.
Chi tiết về các thành tố trong mô hình Business Model Canvas
1. Đối tác chính (Key Partnerships)
Quan hệ đối tác chính thường liên quan đến một số mức độ chia sẻ thông tin độc quyền, chăng hạn như công nghệ và quan hệ đối tác thành công cuối cùng có thể trở thành M&A (Sáp nhập và mua lại).
Những lợi thế của việc tham gia vào các quan hệ đối tác chính bao gồm:
- Tối đa hóa các nguồn lực và tăng khả năng sinh lời.
- Giảm rủi ro và các vấn đề không thể đoán trước.
- Sở hữu các tài sản và hoạt động.
- Thiếu năng lực nội bộ.
2. Các hoạt động chính (Key Activities)
Các hoạt động chính đề cập đến các hoạt động cần thiết cho sự phát triển, thực hiện và hỗ trợ các mối kinh doanh trọng tâm của doanh nghiệp.
Các hoạt động chính có thể được phân loại thành:
- Giá trị gia tăng (Value-added): đây là các thuộc tính, tính năng và hoạt động kinh doanh mà khách hàng sẵn sàng trả tiền để có được.
- Giá trị không gia tăng (Non-value-added): đây là những tính năng và hoạt động mà khách hàng không sẵn sàng trả tiền.
- Hoạt động kinh doanh không mang lại giá trị gia tăng (Business non-value-added): đây là những hoạt động phải được thực hiện để đáp ứng các yêu cầu quy định, pháp lý mà khách hàng chưa sẵn sàng chi trả.
3. Nguồn lực chính (Key Resources)
Đây là những tài sản cần thiết để triển khai mô hình kinh doanh. Chúng có thể được nhóm lại thành:
- Vật lý (Physical): chúng bao gồm các ứng dụng, địa điểm và máy móc.
- Tài chính (Financial): đây là những gì cần thiết để tài trợ cho một mô hình kinh doanh. Ví dụ tiền mặt và hạn mức tín dụng.
- Trí tuệ (Intellectual): đây là bất kỳ tính năng độc quyền nào hỗ trợ sự thành công của mô hình kinh doanh, ví dụ như kiến thức, bằng sáng chế và bản quyền, cơ sở dữ liệu khách hàng và thương hiệu,…
- Nhân lực (Humans): đây là những người cần thiết để thực hiện một mô hình kinh doanh cụ thể.
4. Mục tiêu giá trị (Value Propositions)
Mục tiêu giá trị là những gì khách hàng sẵn sàng đánh đổi để đáp ứng nhu cầu của họ. Đề xuất có thể được tạo thành từ một sản phẩm hoặc dịch vụ đơn lẻ hay một nhóm hàng hóa và dịch vụ được kết hợp với nhau để đáp ứng nhu cầu của một khách hàng thậm chí là một phân khúc khách hàng nhằm hỗ trợ giải quyết vấn đề của họ.
5. Quan hệ khách hàng (Customer Relationships)
Mối quan hệ khách hàng được định nghĩa là quá trình thu hút và giữ chân khách hàng. Các phương pháp được sử dụng trong việc bắt đầu và duy trì mối quan hệ khách hàng sẽ khác nhau tùy thuộc vào cách thức giao tiếp và mức độ mong muốn của mối quan hệ.
6. Các kênh truyền thông (Channels)
Đây là những cách mà doanh nghiệp kết nối và cung cấp giá trị cho khách hàng của mình. Một số kênh truyền thông rất phù hợp cho việc giao tiếp, chẳng hạn như tiếp thị qua điện thoại trong khi những kênh khác là kênh liên kết phân phối, ví dụ như danh sách gửi email.
Doanh nghiệp sử dụng các kênh truyền thông để:
- Nâng cao nhận thức của khách hàng về sản phẩm của họ.
- Hỗ trợ khách hàng đánh giá các đề xuất giá trị.
- Hỗ trợ khách hàng dễ dàng mua hàng hóa/dịch vụ.
- Hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện đề xuất giá trị.
7. Phân khúc khách hàng (Customer Segments)
Khách hàng thường được phân thành các phân khúc khác nhau dựa trên nhu cầu và mong muốn chung của họ để doanh nghiệp có thể đáp ứng nhu cầu của từng phân khúc một cách hiệu quả nhất.
Các tổ chức trong doanh nghiệp có thể xem xét mô tả khách hàng và nhắm mục tiêu các phân khúc khách hàng duy nhất dựa trên những điều sau:
- Các nhu cầu khác nhau cho từng phân khúc.
- Chuyển dịch lợi nhuận giữa các phân khúc
- Các kênh phân phối đa dạng.
- Xây dựng và duy trì mối quan hệ khách hàng.
8. Cơ cấu chi phí (Cost Structure)
Mỗi cá nhân, sản phẩm hay hoạt động trong doanh nghiệp đều có chi phí liên quan, vì vậy doanh nghiệp cần liên tục tìm cách giảm thiểu hoặc loại bỏ chi phí nếu có thể.
9. Dòng doanh thu (Revenue Stream)
Luồng doanh thu là phương tiện tạo ra doanh thu từ từng phân khúc khách hàng để đổi lấy việc thực hiện các mục tiêu giá trị. Thu nhập được tạo ra từ cả việc mua hàng hóa hoặc dịch vụ của khách hàng và các khoản thanh toán định kỳ cho hàng hóa, dịch vụ.
Một số nguồn thu nhập khác bao gồm:
- Phí cấp phép hoặc phí đăng ký: khách hàng phải trả tiền để có quyền truy xuất một tài sản cụ thể, dưới dạng phí một lần hoặc phí định kỳ.
- Phí giao dịch hoặc phí sử dụng: khách hàng phải trả mỗi khi họ sử dụng hàng hóa hoặc dịch vụ.
- Bán hàng: khách hàng mua quyền sở hữu đối với một sản phẩm cụ thể.
- Cho vay, thuê hoặc cho thuê: khách hàng có quyền tạm thời sử dụng một tài sản.
Ưu điểm và nhược điểm của Business Model Canvas
Khung mô hình kinh doanh có những điểm mạnh và hạn chế, bao gồm những điểm sau:
Lợi thế:
- Business Model Canvas được coi là mô hình hiệu quả và được sử dụng rộng rãi để giải thích và tối đa hóa các mô hình kinh doanh.
- Business Model Canvas rất đơn giản để sử dụng và vô cùng dễ hiểu.
Hạn chế:
- Business Model Canvas không xem xét các thước đo giá trị khác như tác động xã hội và môi trường.
- Mô hình tập trung chủ yếu vào các đề xuất giá trị do đó không mang lại cái nhìn sâu sắc và đầy đủ về chiến lược kinh doanh của tổ chức.
- Business Model Canvas không bao gồm mục đích của các kế hoạch doanh nghiệp.
Với những tính năng ưu việt và lợi ích tuyệt vời của Business model canvas được BAC trình bày trong bài viết trên thì việc áp dụng mô hình trong công việc phân tích nghiệp vụ chắc chắn sẽ là một lợi thế lớn. Đừng quên ủng hộ BAC bằng việc thường xuyên truy cập BAC’s Blog để cập nhật các bài viết mới nhất bạn nhé!
Nguồn tham khảo:
Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp
BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.
CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN
Khoá học Online:
Khoá học Offline:
Tại Tp.HCM:
Tại Hà Nội:
Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất
Ban biên tập nội dung – BAC