Z-score là gì? Cách tính Z-score trong Tableau

Z-score là khái niệm chưa thực sự phổ biến đối với các bạn bắt đầu tìm hiểu về phân tích dữ liệu. Tableau là một trong những công cụ phân tích cho phép bạn tính Z-score với thao tác đơn giản. Hãy cùng BAC khám phá ngay trong nội dung bài viết này.

1. Z-score là gì ?

Trong thống kê, Z-score (điểm số Z hay điểm số chuẩn) của một quan sát là số độ lệch chuẩn mà nó nằm trên hoặc dưới mức trung bình của tổng thể.

2. Cách tính Z-score trong Tableau

Để tính Z-score trong Tableau, bạn phải biết trung bình dân số và độ lệch chuẩn của tổng thể. Trong trường hợp không thể đo lường mọi quan sát của quần thể, bạn có thể ước tính độ lệch chuẩn bằng cách sử dụng một mẫu ngẫu nhiên.

Tạo một trực quan z-score để trả lời cho các câu hỏi dưới đây:

• Có bao nhiêu phần trăm giá trị giảm xuống dưới một giá trị cụ thể?
• Những giá trị nào có thể được coi là đặc biệt? Ví dụ, trong một bài kiểm tra IQ, điểm số nào đại diện cho 5 phần trăm hàng đầu?.
• Điểm tương đối của một phân phối này so với phân phối khác là gì?. Ví dụ, Michael cao hơn nam trung bình và Emily cao hơn nữ trung bình nhưng ai tương đối cao hơn trong giới tính của họ?.

Theo nguyên tắc chung, điểm Z thấp hơn -1,96 hoặc cao hơn 1,96 được cao là bất thường và thú vị. Đó là những ngoại lệ có ý nghĩa thống kê. Dưới đây là các bước tính điểm Z trong Tableau.

Bước 1: Kết nối nguồn dữ liệu mẫu Sample – Superstore được cung cấp sẵn trong Tableau Desktop.

Bước 2: Tạo một calculated field để tính toán doanh số bán hàng trung bình.

Chọn Analysis > Create Calculated Field để mở trình chỉnh sửa phép tính. Đặt tên cho phép tính là Average Sales và nhập hoặc sao chép và dán dòng dưới đây vào ô công thức:

WINDOW_AVG(SUM([Sales]))

Bước 3: Tạo một calculated field khác để tính toán độ lệch chuẩn. Đặt tên cho phép tính là STDEVP Sales và nhập hoặc sao chép và dán dòng sau vào ô công thức:

WINDOW_STDEVP(SUM([Sales]))

Bước 4: Tạo thêm một calculated field nữa dùng để tính điểm Z. Đặt tên cho phép tính là Z-score, nhập hoặc sao chép và dán dòng sau vào ô công thức:

(SUM([Sales]) – [Average Sales]) / [STDEVP Sales]

Bước 5: Kéo Z-score từ ngăn Data vào Columns và State vào Rows.

Lưu ý trường Z-score trên Columns có một table calculation là một biểu tượng hình tam giác nhỏ bên phải.

Hàm STDEVP Sales dựa trên hàm WINDOW_STDEVP, là một hàm table calculation. Hàm Z-score là một hàm table calculation bởi vì nó bao gồm cả STDEVP Sales trong định nghĩa của mình. Khi bạn sử dụng một calculated field có một hàm table calculation trong view, nó cũng tương tự như là việc thêm một table calculation vào một trường. Bạn có thể chỉnh sửa trường như một table calculation.

Bước 6: Nhấp vào trường Z-score trên Columns và chọn Compute Using > State.

Điều này làm cho Z-score được tính trên mỗi cơ sở trạng thái

Bước 7: Nhấp vào biểu tượng Sort Descending (mũi tên hướng xuống) trên thanh công cụ.

Bước 8: Nhấn giữ phím Ctrl và kéo trường Z-score từ ngăn Columns vào ô Color.

Thao tác này sẽ sao chép một trường dùng như định cấu hình vào một vị trí bổ sung.

Bước 9: Nhấn giữa phím Ctrl và kéo trường Z-score từ Columns một lần nữa. Lần này thả vào Label.

Bây giờ, bạn đã có một phân phối điểm Z theo State (tiểu bang). California và New York là hai tiểu bang có điểm số Z cao hơn 1.96. Từ đó, bạn có thể kết luận rằng California và New York có doanh số trung bình cao hơn các tiểu bang còn lại. Dưới đây là view thu được sau khi hoàn tất các bước trên.

Hy vọng qua bài viết này các bạn đã hiểu được ý nghĩa và cách tính Z-score. Hãy thực hành nhiều lần và ứng dụng trong các dữ liệu thực tế của bạn để thuần thục các thao tác. Bạn đọc quan tâm đến chủ đề phân tích dữ liệu nói chung và Tableau nói riêng có thể tham gia khóa học phân tích dữ liệu bằng Tableau tại BAC để được trang bị những kiến thức nền tảng và trải nghiệm ứng dụng phân tích trong thực tế.

Nguồn tham khảo:
https://help.tableau.com/

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.