Theo một nghiên cứu do IBM thực hiện vào năm 2012, các công ty hoạt động tốt có xu hướng đổi mới mô hình kinh doanh của họ khá thường xuyên so với các công ty hoạt động kém hiệu quả. Đổi mới là điều cần thiết để duy trì tính cạnh tranh nếu một doanh nghiệp muốn duy trì hoạt động và đứng vững trên thương trường.
Lịch sử đã đưa ra những ví dụ về các công ty thua lỗ và thất bại do bỏ lỡ các cơ hội đổi mới, chẳng hạn như Motorola, Nokia, Lehman Brothers, Kodak, American Airlines,… Việc không điều chỉnh mô hình kinh doanh của mình để phù hợp với môi trường kinh doanh luôn năng động có thể đe dọa và làm giảm tuổi thọ của bất kỳ doanh nghiệp nào. Mặt khác, các công ty dám phá vỡ khuôn mẫu của các hoạt động kinh doanh truyền thống thông qua các mô hình kinh doanh sáng tạo tiếp tục được hưởng những lợi ích to lớn ngày nay. Dưới đây là một số ví dụ nổi bật:
- Amazon là nhà bán sách lớn nhất thế giới hiện nay mà không có hiệu sách vật lý (cửa hàng truyền thống);
- Apple là nhà bán lẻ âm nhạc lớn nhất phân phối nhạc mà không cần đĩa CD
- Netflix đã phát minh lại ngành cho thuê video bằng cách cho thuê DVD qua email và cuối cùng là cung cấp dịch vụ phát trực tuyến
- Zopa trở thành nền tảng cho vay xã hội đầu tiên
Như vậy, thật đáng để học hỏi từ lịch sử, học hỏi từ những mất mát và thành công của các doanh nghiệp khác đúng không nào?
Đổi mới mô hình kinh doanh
Vậy, mô hình kinh doanh chính xác là gì và bạn nên biết gì về việc đổi mới mô hình kinh doanh của mình cho thật sáng tạo và hiệu quả?
Theo cuốn sách “The Business Model Navigator: 55 Models That Will Revolutionize Your Business”, có bốn khía cạnh mà mọi mô hình kinh doanh nên có:
Khách hàng (WHO) – Mô hình kinh doanh của bạn phải xác định rõ ràng khách hàng của bạn là ai và bạn sẽ không tập trung vào khách hàng nào trong quá trình điều hành doanh nghiệp của mình. Khách hàng là trung tâm của mọi mô hình kinh doanh và bạn nên hiểu rõ doanh nghiệp của mình đang cung cấp giá trị cho ai.
Đề xuất giá trị (WHAT) – Điều này đề cập đến các sản phẩm (sản phẩm và dịch vụ) mà bạn cung cấp mức độ liên quan của chúng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng mục tiêu.
Chuỗi giá trị (HOW) – Điều này đề cập đến sự kết hợp của các quy trình, hoạt động, nguồn lực và khả năng cần thiết để cung cấp giá trị tốt nhất cho khách hàng của bạn.
Cơ chế lợi nhuận (WHY) – Điều này xác định lý do tại sao doanh nghiệp của bạn tạo ra lợi nhuận và điều gì làm cho ý tưởng kinh doanh của bạn khả thi.
Tóm lại, mô hình kinh doanh xác định khách hàng của bạn là ai, những gì bạn cung cấp cho họ, cách bạn cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ cũng như những gì làm cho doanh nghiệp của bạn có lợi nhuận. Sơ đồ mô hình kinh doanh canvas (business model canvas) là một kỹ thuật mô tả cách một doanh nghiệp tạo ra và cung cấp giá trị cho khách hàng. Theo hướng dẫn của BABOK, nó bao gồm các nền tảng sau:
- Quan hệ đối tác
- Hoạt động
- Tài nguyên
- Đề xuất giá trị
- Quan hệ khách hàng
- Kênh
- Phân khúc khách hàng
- Cơ cấu chi phí
- Dòng doanh thu
Tại sao việc xác định mô hình kinh doanh của doanh nghiệp lại quan trọng?
Dưới đây là một số mẹo để xác định một mô hình kinh doanh hiệu quả:
Dám khác biệt – Chỉ làm những gì đối thủ cạnh tranh của bạn đang làm không đủ để làm cho doanh nghiệp của bạn khác biệt. Ví dụ, Car2Go đã cách mạng hóa ngành công nghiệp cho thuê xe với khái niệm chia sẻ xe sáng tạo của mình. Các công ty thành công như Apple và Google đã thành công bằng cách phá vỡ logic thống trị của ngành.
- Nó phục vụ như một bản kế hoạch chi tiết để thực hiện chiến lược kinh doanh
- Nó có thể được sử dụng như một lăng kính để xem và hiểu tình trạng hiện tại của doanh nghiệp
- Nó có thể được sử dụng để lập bản đồ kế hoạch, dự án và sáng kiến theo hướng kinh doanh mà doanh nghiệp hướng đến.
Dưới đây là một số mẹo để xác định một mô hình kinh doanh hiệu quả:
Dám khác biệt – Làm chính xác những gì đối thủ cạnh tranh của bạn đang làm là không đủ để tạo sự khác biệt cho doanh nghiệp của bạn. Ví dụ, Car2Go đã cách mạng hóa ngành công nghiệp cho thuê ô tô thông qua khái niệm chia sẻ ô tô sáng tạo của mình. Các công ty thành công như Apple và Google đã thành công bằng cách phá vỡ logic thống trị của ngành. Tư duy logic vượt ra ngoài ngành công nghiệp hiện tại – nắm bắt nahnh chóng những ý tưởng mới bằng cách tránh những điều chính thống. Con người có xu hướng bị mắc kẹt trong các kiểu suy nghĩ hiện có, điều này có thể cản trở những ý tưởng mới cũng như khả năng chấp nhận chúng của chúng ta.
Áp dụng công nghệ một cách khôn ngoan: Bản thân công nghệ không phải là thứ dẫn đến sự đổi mới mà là ứng dụng khéo léo và sáng tạo của nó trong các mô hình kinh doanh.
Học hỏi từ những người khác – những ý tưởng tuyệt vời không phải lúc nào cũng mới lạ – những nỗ lực đổi mới đáng kể đã được thực hiện bằng cách áp dụng những ý tưởng hoặc thực tiễn đã tồn tại.
Phát triển một nền văn hóa và quy trình hỗ trợ đổi mới – đổi mới mô hình kinh doanh thường diễn ra dần dần và có xu hướng ngày càng tăng, đòi hỏi sự kiên trì bền vững theo thời gian. Ví dụ, Netflix bắt đầu bằng cách gửi DVD cho khách hàng qua email và sau đó dần dần phát triển đều đặn thành dịch vụ phát phim trực tuyến.
Năm bắt những ý tưởng mới – đổi mới không chỉ giới hạn ở những ý tưởng sáng tạo hoặc ý tưởng cá nhân; các nhóm có thể kết hợp với nhau để tạo ra các sản phẩm độc đáo. Nhu cầu thay đổi cũng có thể đến từ bất cứ nơi nào trong tổ chức và điều này không chỉ giới hạn ở các công ty hoặc phòng ban R&D lớn.
Với 5 mẹo giúp đổi mới mô hình kinh doanh BAC giới thiệu trong bài viết này, hy vọng bạn có thể áp dụng thành công để đưa doanh nghiệp phát triển bền vững trên thương trường. Đừng quen theo dõi các bài viết mới nhất tại BAC’s Blog bạn nhé!
Nguồn tham khảo:
Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp
BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.
CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN
Khoá học Online:
Khoá học Offline:
Tại Tp.HCM:
Tại Hà Nội:
Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất
Ban biên tập nội dung – BAC