Roadmap Business Analyst

1. Các công việc BA theo nhiệm vụ

• SA (System Analyst): Vị trí Chuyên Viên Phân Tích Hệ Thống (SA) tập trung vào việc giải quyết các vấn đề liên quan đến hệ thống công nghệ thông tin. Chuyên viên SA đảm nhận nhiệm vụ nghiên cứu, đánh giá và đề xuất các giải pháp kỹ thuật nhằm hỗ trợ hoạt động của doanh nghiệp một cách hiệu quả.
• BSA (Business System Analyst): là một trong những vai trò thuộc lĩnh vực Phân Tích Kinh Doanh (Business Analyst - BA). Vị trí này đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giữa nhóm nghiệp vụ (Business) và nhóm kỹ thuật (Technical), đảm bảo các yêu cầu kinh doanh được chuyển đổi thành giải pháp công nghệ phù hợp.
• BRA (Business Requirement Analysis): Vị trí Phân Tích Yêu Cầu Nghiệp Vụ được nhiều người quan tâm khi tìm kiếm cơ hội việc làm. Đây là bộ phận chịu trách nhiệm định hướng và đề xuất các giải pháp kinh doanh cho tổ chức hoặc doanh nghiệp nhằm tối ưu hóa hoạt động và cải thiện hiệu suất.
• FA (Functional Analyst): Là bộ phận chuyên giải pháp phát triển triển khai cho doanh nghiệp. Các công việc như: Tiếp nhận yêu cầu và điều chỉnh hệ thống cho hạng mục của doanh nghiệp. VD: Nhân viên thực hiện dự án hệ thống ERP, CRM,...
• AA (Agile Analyst): Là những chuyên gia phân tích và đề xuất giải pháp theo phương pháp Agile. Họ tiếp cận dự án với nguyên tắc linh hoạt, đơn giản hóa quy trình và đảm bảo tốc độ triển khai hiệu quả. Một số vị trí tiêu biểu trong lĩnh vực này có thể kể đến như Business Analyst (BA) hoặc Product Owner (PO) trong các nhóm Scrum.
• SRA (Service Request Analyst): Chịu trách nhiệm hỗ trợ người dùng cuối, tư vấn và cung cấp giải pháp phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ và tối ưu trải nghiệm của khách hàng đối với các giải pháp mà doanh nghiệp triển khai.

2. Lộ trình thăng tiến BA Manager

• Entry level: vị trí này dành cho những bạn BA mới ra trường đang đi thực tập hoặc có kinh nghiệm từ 1 - 2 năm ở vị trí này. Nhiệm vụ của vị trí này chủ yếu là đi gặp khách hàng dưới sự hỗ trợ của Senior BA, phân tích yêu cầu ở mức cơ bản. Về yêu cầu ở level này thì bạn cần tính lũy kiến thức nền tảng BA, cần sự hỗ trợ từ các bạn có level cao hơn để có thể nâng cao hiệu quả công việc.
• Junior level: đây là level dành cho các bạn từ 2 - 3 năm kinh nghiệm trong ngành Business Analyst. Nhiệm vụ ở level này chủ yếu là cần sự hỗ trợ của các Senior BA ở các dự án lớn, phức tạp hơn. Từ đó Junior BA tự trang bị cho mình những kiến thức cần thiết và đưa ra giải pháp với dự án có quy mô lớn hơn. Yêu cầu ở vị trí này là phải có kiến thức BA cơ bản trong phân tích, viết tài liệu thành thạo và cần có khả năng làm việc độc lập trong dự án.
• Senior level: level dành cho người làm BA từ 3 năm kinh nghiệm trở lên và đã thực hiện nhiều dự án lớn nhỏ khác nhau. Nhiệm vụ chủ yếu là phân tích và viết tài liệu cho dự án thành thạo và chính xác. Về yêu cầu: Senior BA cần có khả năng làm việc độc lập; kỹ năng mềm và xử lý vấn đề tốt. Bên cạnh đó, họ cần có khả năng sử dụng các công cụ linh loạt khi xử lý các bài toán khó nhằn. Khả năng hỗ trợ và hướng dẫn các thành viên khác trong cùng đội nhóm. Senior level cũng cần thành thạo các nhóm kỹ năng nền tảng của BA.

2.2.1 Nhóm vận hành (Delivering Path): 

Nhóm Delivering Path tập trung vào khía cạnh vận hành trong doanh nghiệp. Các chuyên gia thuộc nhóm này có nhiệm vụ nghiên cứu và triển khai dự án, quản lý các yếu tố quan trọng như thời gian, nhân sự và chi phí. Một số vị trí tiêu biểu trong nhóm này bao gồm:

• Project Manager – Quản lý dự án, đảm bảo tiến độ và hiệu quả triển khai.
• Product Manager – Định hướng phát triển sản phẩm theo nhu cầu thị trường.
• CIO (Chief Information Officer) – Quản lý và điều hành chiến lược công nghệ trong doanh nghiệp

2.2.2 Nhóm quản lý (Managing Path):

Nhóm Managing Path dành cho những chuyên gia BA theo hướng quản lý. Lộ trình nghề nghiệp của nhóm này rõ ràng với các mục tiêu phát triển cụ thể, giúp định hướng thăng tiến lên các vị trí cao hơn như:

• BA Team Lead – Dẫn dắt nhóm BA trong doanh nghiệp.
• BA Practice Lead – Phát triển và cải tiến các phương pháp phân tích nghiệp vụ.
• BA Program Lead – Quản lý chương trình và các dự án lớn.
• BA Manager – Chịu trách nhiệm điều hành và định hướng chiến lược của bộ phận BA.

2.2.3 Nhóm chiến lược (Planning Path):

Nhóm Planning Path tập trung vào việc xây dựng chiến thuật và chiến lược cho doanh nghiệp. Những vị trí tiêu biểu trong nhóm này bao gồm:

• Business Architect – Thiết kế và tối ưu hóa mô hình kinh doanh.
• Enterprise Architect – Xây dựng kiến trúc tổng thể giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.

• Kỹ năng công nghệ: 
  - Ứng dụng công nghệ mới để xác định và tối ưu giải pháp kinh doanh.
  - Thành thạo kỹ năng Testing phần mềm và thiết kế hệ thống kinh doanh.
  - Hiểu biết về ngôn ngữ lập trình để giao tiếp hiệu quả với nhóm kỹ thuật.
  - Sử dụng ngôn ngữ kinh doanh khi làm việc với khách hàng, đảm bảo truyền đạt thông tin một cách dễ hiểu.
• Kỹ năng phân tích vấn đề: 
  - Khả năng phân tích giúp BA hiểu rõ nhu cầu của khách hàng và chuyển đổi chúng thành yêu cầu sản phẩm.
  - Đọc hiểu và phân tích số liệu, tài liệu, kết quả khảo sát để tìm ra giải pháp khắc phục vấn đề kinh doanh.
  - Thành thạo kỹ năng thiết kế tài liệu, báo cáo và thuyết trình để hỗ trợ quá trình ra quyết định trong doanh nghiệp.

• Kỹ năng giao tiếp:
  - Truyền đạt rõ ràng yêu cầu dự án, cập nhật thay đổi và báo cáo kết quả test.
  - Giao tiếp hiệu quả giúp tránh hiểu lầm, cải thiện sự hợp tác giữa các nhóm.
• Kỹ năng xử lý vấn đề:
  - Công nghệ liên tục thay đổi, đòi hỏi BA phải linh hoạt trong việc tìm giải pháp nhanh chóng khi có vấn đề phát sinh.
  - Nâng cao khả năng tư duy phản biện để tối ưu quy trình làm việc.
• Kỹ năng ra quyết định: 
  - Đánh giá tình hình và lựa chọn phương án xử lý phù hợp giúp dự án tiến triển tốt hơn.
  - Quyết định đúng thời điểm giúp tối ưu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
• Kỹ năng quản lý công việc:
  - Quản lý tiến độ dự án, phân công nhiệm vụ, xử lý yêu cầu và dự báo ngân sách.
  - Rèn luyện kỹ năng quản lý giúp BA có lộ trình thăng tiến tốt hơn.
• Kỹ năng đàm phán, thuyết phục: 
  - Hỗ trợ quá trình đàm phán hợp đồng, đấu thầu dự án mang lại lợi ích tối đa cho công ty và khách hàng.
  - Tạo dựng mối quan hệ tốt với các bên liên quan, thúc đẩy sự hợp tác bền vững.