Lộ trình hướng đến thành công của Business Analyst trong nhóm Scrum

Trong thời đại của chuyển đổi số và phát triển phần mềm linh hoạt (Agile), vai trò của Business Analyst (BA) không chỉ gói gọn trong việc viết tài liệu hay thu thập yêu cầu như trong mô hình Waterfall truyền thống. Hiện nay, BA chính là cầu nối chiến lược giữa các bên liên quan và nhóm phát triển, đặc biệt là trong các nhóm Scrum đa chức năng.

Nếu bạn đang học tập để trở thành một BA chuyên nghiệp, hoặc đang cân nhắc gia nhập ngành Business Analyst, việc hiểu rõ vai trò và giá trị của BA trong Scrum là điều vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào cách Business Analyst hoạt động trong môi trường Agile, đặc biệt là khi làm việc cùng các nhóm Scrum, để từ đó giúp bạn hình dung rõ hơn về hành trình nghề nghiệp phía trước. Cùng BAC tìm hiểu lộ trình hướng đến thành công của Business Analyst trong nhóm Scrum ngay nhé!

1. Scrum – Môi trường lý tưởng để BA phát triển

• Product Owner: Người định hướng sản phẩm, quyết định những gì cần được xây dựng dựa trên giá trị mang lại cho khách hàng và doanh nghiệp.
• Development Team: Nhóm phát triển đa chức năng bao gồm lập trình viên, kiểm thử, BA,...
• Scrum Master: Người hỗ trợ nhóm hiểu và thực thi đúng quy trình Scrum, tháo gỡ rào cản và thúc đẩy hiệu suất làm việc.

Trong ba vai trò nêu trên, BA không có vị trí chính thức trong khung lý thuyết Scrum, nhưng trên thực tế, họ thường xuyên tham gia như một phần của Development Team, đôi khi đảm nhận vai trò Product Owner hoặc thậm chí là Scrum Master tùy vào năng lực và cấu trúc tổ chức.

Đó chính là sức mạnh linh hoạt của Business Analyst: nơi nào cần sự kết nối, làm rõ và dẫn dắt bằng tư duy phân tích, nơi đó có thể có sự hiện diện của BA.

2. Vai trò của Business Analyst trong nhóm Scrum

Trong môi trường Scrum, nhóm phát triển là một tập thể đa dạng về kỹ năng và vai trò. Một lập trình viên có thể rất giỏi về kỹ thuật, nhưng không phải lúc nào cũng hiểu rõ các mục tiêu kinh doanh hay ngôn ngữ nghiệp vụ. Ngược lại, stakeholder có thể biết mình cần gì, nhưng không diễn đạt được theo cách mà đội phát triển hiểu được.

• Giúp đội phát triển hiểu rõ bức tranh toàn cảnh: Không chỉ tập trung vào những gì cần làm, BA còn giúp nhóm hiểu vì sao cần làm điều đó – giúp tăng sự đồng thuận và động lực nội tại.
• Chuyển hóa yêu cầu thành User Stories rõ ràng: BA không chỉ ghi chép yêu cầu, mà còn làm rõ, phân tích và chia nhỏ thành các mục tiêu cụ thể dễ triển khai trong Sprint.
• Hỗ trợ Product Owner trong việc xác định mức độ ưu tiên: Từ việc hiểu rõ chiến lược sản phẩm và phân tích giá trị mang lại, BA có thể giúp PO đưa ra quyết định đúng đắn khi chọn lựa tính năng nào nên làm trước.
• Thúc đẩy các cuộc họp hiệu quả: BA có thể giúp tổ chức các buổi Grooming/Refinement, Sprint Planning, Sprint Review trở nên tập trung và hiệu quả hơn nhờ kỹ năng điều phối và tư duy hệ thống.

2.1. Người kết nối Stakeholder 

Một sai lầm thường thấy ở các nhóm Scrum là “bỏ rơi” stakeholder sau khi đã lấy yêu cầu ban đầu. Điều này dẫn đến việc sản phẩm khi hoàn thành không sát hoặc sai kỳ vọng, gây lãng phí cả thời gian lẫn công sức.

• Duy trì sự kết nối liên tục với stakeholder: Không chỉ ở giai đoạn đầu, mà xuyên suốt quá trình phát triển.
• Thu thập và tổng hợp phản hồi trong mỗi Sprint Review để kịp thời điều chỉnh backlog.
• Truyền đạt lại các thay đổi một cách rõ ràng và có hệ thống cho nhóm phát triển.

Chính nhờ BA, tiếng nói của khách hàng không bị lãng quên trong quá trình phát triển sản phẩm. Và đây là điều cực kỳ quan trọng trong môi trường Agile, nơi sự thích ứng và thay đổi liên tục là bản chất của quy trình.

2.2. Người “gỡ rối” tài ba 

Bạn có thể sẽ nghĩ: “Tất cả những điều trên nghe rất hay, nhưng thực tế làm gì dễ vậy?”. Trong môi trường Agile, mọi thứ đều chuyển động nhanh, và các xung đột, hiểu nhầm, thay đổi ưu tiên liên tục là chuyện có thể diễn ra thường ngày. Tuy nhiên, đó cũng là nơi BA phát huy với tư duy giải quyết vấn đề, giao tiếp khéo léo cùng tài thương lượng.

• Mâu thuẫn giữa các bên về yêu cầu sản phẩm
• Stakeholder muốn thay đổi giữa Sprint
• Đội phát triển gặp khó khăn trong việc hiểu nghiệp vụ
• Khác biệt ngôn ngữ giữa kỹ thuật và kinh doanh

BA không chỉ phản ứng mà còn chủ động dẫn dắt các cuộc thảo luận để đạt được đồng thuận. Đây là một trong những giá trị cốt lõi nhất của nghề BA khi giúp cả nhóm đi đúng hướng mà không bị phân tán hay làm việc rời rạc.

2.3. BA chính là thành viên cốt lõi trong môi trường Agile

Ở nhiều tổ chức đang trong giai đoạn chuyển mình sang Agile, BA thường được xem là chất xúc tác giúp tổ chức thay đổi tư duy. Tại sao lại như vậy?

• BA hiểu rõ cả hai loại ngôn ngữ: nghiệp vụ và kỹ thuật.
• BA có kỹ năng điều phối và ra quyết định dựa trên logic và dữ liệu được phân tích.

• BA có thể định hướng sản phẩm dựa trên mục tiêu kinh doanh dài hạn.

Chính vì thế, vai trò của một Business Analyst không chỉ là “người viết yêu cầu”, mà còn là người dẫn dắt sự thay đổi và tạo ra giá trị thực sự cho tổ chức.

3. Hiểu rõ Scrum chính là nền tảng quan trọng cho mọi BA

Nếu bạn cảm thấy còn “mơ hồ” về Scrum hay các phương pháp Agile, đừng lo. Đây là một phần không thể thiếu trong hành trang của BA hiện đại, và bạn hoàn toàn có thể học hỏi ngay bây giờ.

• Hiểu sâu sắc về vai trò của PO, Scrum Master, Development Team
• Nắm rõ các khái niệm như Sprint, Backlog, User Story, Acceptance Criteria
• Thực hành viết user story, tổ chức workshop, điều phối Refinement Session
• Áp dụng thêm các mô hình như Kanban và Scrumban để linh hoạt hơn trong triển khai thực tế

Khi bạn học để trở thành một Business Analyst, bạn không chỉ học để hiểu nghiệp vụ, mà còn học để: truyền đạt thông tin hiệu quả, gắn kết các bên liên quan, giải quyết vấn đề một cách chiến lược và quan trọng nhất là trở thành cầu nối quan trọng giữa ý tưởng và thực thi.