Trong hầu hết các dự án công nghệ, có hai vai trò mà bạn sẽ luôn nghe nhắc đến BA (Business Analyst) và PM (Project Manager). Cả hai đều tham gia vào quá trình làm việc với khách hàng, đều theo dõi tiến độ, và đều “quản lý dự án” ở một mức độ nào đó. Chính vì thế, không ít người mới vào nghề dễ nghĩ rằng BA và PM là một.
 
Nhưng thật ra, họ khác nhau hoàn toàn giống như việc một người vẽ bản đồ, còn người kia là người cầm
lái để cả đội đi đến đích. Hãy cùng BAC khám phá trong bài viết dưới đây nhé.
 

1. PM là ai và làm gì trong dự án?
PM (Project Manager) là người chịu trách nhiệm toàn diện cho dự án: đảm bảo nó hoàn thành đúng thời gian, đúng ngân sách, và đạt đúng mục tiêu.
 
PM không phải là người trực tiếp code hay viết tài liệu, nhưng họ phải nắm toàn cảnh:
  • Ai đang làm gì?
  • Tiến độ ra sao?
  • Có rủi ro nào tiềm ẩn không?
  • Khi nào cần họp khách hàng hoặc điều chỉnh kế hoạch?
Công việc của PM xoay quanh ba chữ “Kế hoạch – Kiểm soát – Kết quả.”
Họ lập timeline, chia task cho team, theo dõi ngân sách, xử lý khủng hoảng khi phát sinh, và là người kết nối tất cả các bên liên quan. Nếu ví dự án như một con tàu, thì PM là người cầm lái giữ cho con tàu đi đúng hướng, đúng tốc độ và cập bến an toàn. Một PM giỏi không chỉ giỏi quản lý mà còn có khả năng lãnh đạo, giao tiếp, chịu áp lực và đặc biệt là ra quyết định nhanh, đúng lúc.
 
2. BA là ai trong dự án công nghệ?
BA (Business Analyst) là người phân tích nghiệp vụ và hiểu rõ nhu cầu của khách hàng. Nếu PM quan tâm đến “làm sao cho kịp tiến độ”, thì BA quan tâm đến “làm cái gì mới là đúng”.
 
Khi khách hàng nói:
“Tôi muốn có hệ thống đặt hàng online.”
BA sẽ không dừng lại ở đó. Họ sẽ hỏi tiếp:
“Khách đặt qua web hay app?”
“Có cần thanh toán online không?”
“Có phân quyền cho nhân viên xử lý đơn hàng không?”
 
Từ những câu hỏi đó, BA bóc tách yêu cầu, vẽ quy trình, xác định tính năng, và chuyển đổi ngôn ngữ kinh doanh của khách hàng thành ngôn ngữ kỹ thuật mà dev hiểu được. BA không chỉ “viết tài liệu” họ là người hiểu rõ vấn đề cốt lõi và đảm bảo sản phẩm được làm ra đúng với nhu cầu thật sự của người dùng.
Nếu PM là người lái tàu, thì BA chính là người vẽ bản đồ cho chuyến đi đó.
 
3. Sự khác biệt cốt lõi giữa BA và PM
Sự khác biệt cốt lõi giữa BA và PM

Sự khác nhau lớn nhất nằm ở mục tiêu công việc:
Nói ngắn gọn:
  • BA giúp đội “làm đúng việc.”
  • PM giúp đội “làm việc đó đúng cách.”
BA tập trung vào giá trị và nghiệp vụ. PM tập trung vào tiến độ và hiệu quả. Cả hai hướng tới cùng mục tiêu, nhưng từ hai góc nhìn khác nhau.
 
4. Vì sao BA và PM hay bị nhầm lẫn?
Có ba lý do khiến hai vai trò này thường bị lẫn:
 
Thứ nhất, trong các team nhỏ hoặc startup, một người thường phải kiêm nhiều việc. BA vừa làm tài liệu vừa theo dõi tiến độ, khiến người khác nghĩ họ là PM.
 
Thứ hai, JD (mô tả công việc) ở nhiều công ty không rõ ràng. Có nơi tuyển BA nhưng lại giao việc của PM như quản lý tiến độ, điều phối team, báo cáo với khách hàng.
 
Thứ ba, cả hai đều giao tiếp với khách hàng. BA họp để làm rõ yêu cầu, còn PM họp để báo cáo tiến độ. Khi cùng xuất hiện trong các buổi meeting, ranh giới giữa họ càng mờ hơn.
 
5. Khi BA và PM phối hợp tốt, dự án “chạy mượt” ra sao?
Một dự án thành công luôn có sự ăn ý giữa BA và PM.
  • BA giúp dự án đi đúng hướng.
  • PM giúp dự án về đích đúng giờ.
    • BA nói: “Đây là thứ khách hàng thật sự muốn.”
    • PM đáp: “Ok, vậy chúng ta sẽ làm thế nào để hoàn thành nó nhanh và hiệu quả nhất.”
  • Nếu thiếu BA, dự án có thể “làm sai ngay từ đầu”.
  • Nếu thiếu PM, dự án dễ “làm mãi mà không xong”.
Sự kết hợp của hai vai trò này giúp team vừa hiểu đúng, vừa làm tốt, vừa hoàn thành đúng hạn công thức vàng cho một dự án thành công.
 
6. Con đường phát triển nghề nghiệp của BA và PM
Cả BA và PM đều có hướng phát triển rõ ràng:
  • BA có thể tiến lên thành Product Owner, Product Manager, Solution Architect hoặc Business Consultant những người định hướng sản phẩm và giải pháp.
  • PM có thể trở thành Senior PM, Program Manager hoặc Project Director quản lý nhiều dự án cùng lúc và điều hành chiến lược.
Thậm chí, nhiều người bắt đầu từ BA rồi chuyển sang PM. Bởi sau khi hiểu rõ nghiệp vụ và cách làm việc với nhiều bên, họ có đủ nền tảng để dẫn dắt toàn bộ dự án.
 
7. Kết lại: Hai vai trò, một mục tiêu
BA và PM không giống nhau, nhưng họ cần nhau để thành công.
BA là người hiểu vấn đề và xác định hướng đi.
PM là người đưa cả team đến đích an toàn và đúng kế hoạch.
Nếu coi dự án là một hành trình, thì BA là người chọn con đường đúng, còn PM là người đảm bảo hành trình đó được hoàn thành trọn vẹn.
 
Cả hai đều quan trọng:
  • Một bên giữ cho sản phẩm đúng mục tiêu,
  • Một bên giữ cho dự án đúng tiến độ.
Khi hiểu rõ và tôn trọng vai trò của nhau, BA và PM không chỉ tạo nên những dự án thành công mà còn giúp cả team đi xa hơn, vững vàng hơn trên con đường làm nghề. Hãy theo dõi BAC's Blog để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích nhé.
Nguồn tham khảo:
Internet


Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.
 
 
 

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC